De geschiedenis van de Nederlandse Vereniging voor Reumachirurgie, de Nerass
De chirurgische behandeling van reumatoïde artritis (RA) is na ongeveer 1970 steeds belangrijker geworden. Vooral door de komst van gewrichtsprothesen, voor RA met name de knieprothese, kan de chirurgische behandeling het verschil betekenen tussen rolstoel of lopen. Eind 70-er jaren is tijdens het Europese reumatologiecongres (EULAR) in Wiesbaden de ERASS (European Rheumatoïd Arthritis Surgical Society) opgericht. Het eerste Europese congres voor reumachirurgie volgde in 1981.
Vanaf dat moment werd ook in Nederland gesproken over het oprichten van een Nederlandse vereniging voor reumachirurgie. Het eerste reumachirurgie congres werd in 1988 in het Slotervaartziekenhuis gehouden. Bedoeld om daar de afdelingen reumatologie, orthopedie en neurochirurgie te presenteren. De orthopedisch chirurg Karel Hamelynck wilde vooral de reumatologen in Nederland laten zien hoe en wat er aan reumachirurgie werd gedaan in Amsterdam. Bart Matricali, de neurochirurg had veel ervaring als organisator van congressen en verzorgde de wijn voor bij het diner. Renée van Soesbergen, reumatologe was enthousiast om de reumatologie afdeling te presenteren en zorgde voor de “Kip den Dungen”, welke als hoofdgerecht bij het diner geserveerd werd. En Pieter Prins, reumatoloog, zorgde voor sponsoring en de financiële organisatie. Het congres was een groot succes, veel reumatologen kwamen luisteren en discussiëren. Dankzij sponsoring konden de voordrachten en de discussies in een boekwerkje uitgegeven worden.
Na het congres werd meteen de Stichting Reumachirurgie Nederland en een werkgroep opgericht. De werkgroep zou zich bezig houden met de organisatie van een volgend congres over hand en pols chirurgie bij RA. Behalve dit tweede congres werd er in de werkgroep ook gesproken over het bevorderen van onderzoek en in het bijzonder de registratie van reumachirurgische ingrepen met natuurlijk de reumatologische diagnose, de indicatie, de gevolgde techniek en de resultaten en complicaties. De stichting diende slechts als spaarpot. Het bestuur van de stichting bestond uit Hamelynck, van Soesbergen en Prins. De werkgroep bestond uit orthopeden, plastisch chirurgen, reumatologen en revalidatie artsen vanuit het hele land.
In 1990 vond het tweede congres plaats in het Slotervaartziekenhuis, en was net als het eerste, zeer goed bezocht. Nu waren er ook veel plastisch chirurgen aanwezig.
Op 7 juni 1991 vond de oprichtingsvergadering van de NERASS plaats in Amersfoort. Vierentwintig aspirant leden, 8 orthopeden 10 reumatologen 3 plastisch chirurgen 2 revalidatie artsen en 1 neurochirurg, waren aanwezig. Het stichtingsbestuur aangevuld met Paul van ‘t Pad Bosch, reumatoloog, en Kikie de Blecourt, revalidatie arts, werd ook het eerste bestuur van de vereniging.
De doelstelling van de vereniging werd bij het eerste lustrum als volgt omschreven: Het bevorderen van de interdisciplinaire professionele discussie met betrekking tot de chirurgische behandeling van reumatoïde artritis.
De doelstelling wordt bereikt door:
- Organiseren van congressen
- Schrijven van protocollen
- Bevorderen van wetenschappelijk onderzoek (leerstoel?)
- Lid worden van de NVRB (vereniging achter het NRF)
- Contacten met ERASS (en ARO)
- Registratie van de reumachirurgische ingrepen, in combinatie met diagnose en andere ziekten.
Sindsdien zijn vrijwel elk jaar door de Wetenschappelijke Commissie twee congressen georganiseerd, waarover straks meer.
Er zijn protocollen verschenen o.a. over nekchirurgie bij RA en over antistolling bij reumachirurgische ingrepen.
Er inmiddels een leerstoel reumachirurgie. Er zijn intensieve contacten met ERASS en de Duitse zuster organisatie ARO.
De registratie van reumachirurgische ingrepen is nog niet zoals gewenst.
Na het eerste lustrum in 1996 kreeg de vereniging van het Nationaal Reumafonds in 1997 de Nederlandse Reumaprijs ad 50.000 gulden. De prijs werd door de toenmalige staatssecretaris mevrouw Erica Terpstra aan de voorzitter Karel Hamelynck overhandigd.
Met het geld zou het Registratieproject vlot getrokken worden. TNO kreeg opdracht tien klinieken te vergelijken en een opzet te maken voor continue registratie. Helaas, ondanks veel inzet van Maarten de Waal Malefijt, Rob Nelissen, Hein Bernelot Moens en Harold Miedema van TNO, bleek TNO niet bij machte dit project tot een goed einde te brengen.
De vereniging zelf echter bloeit en groeit. Het leden aantal neemt snel toe van 24 bij oprichting tot 60 een jaar later. Nadat er aanvankelijk iets meer reumatologen dan chirurgen lid waren veranderde dit snel. Bij het eerste lustrum was het ledenaantal gegroeid tot 172, waarvan 91 orthopeden en 42 reumatologen, 20 plastisch chirurgen. 8 revalidatieartsen. Thans zijn er zo’n 250 leden. De orthopeden zijn duidelijk in de meerderheid. 100 orthopeden of wel ongeveer 25% van alle orthopeden in Nederland. Het aantal reumatologen groeit tot thans 77, bijna 40 % van alle reumatologen. Het aantal plastisch chirurgen staat op 20 constant en ook blijven 2 neurochirurgen ons trouw. Het aantal revalidatie artsen is wel wat toegenomen naar nu 16.
Dat de vereniging ook bloeit is steeds duidelijk tijdens de twee congressen die elk jaar plaats vinden. De Wetenschappelijke Commissie bedenkt een thema en zoekt de daarbij passende sprekers. Een typisch NERASS congres ziet er als volgt uit. Bijvoorbeeld het thema “Hand en Pols”. Voordrachten over functionele anatomie, pathologie, epidemiologie en tot slot een overzicht van de chirurgische behandelmogelijkheden. Daarna een uitgebreide discussie over wat we een patiënt te bieden hebben bij een bepaalde (combinatie van) pathologie en gelet op het stadium van de ziekte, leeftijd en wensen van de patiënt.
Voorbeelden van thema’s die aan bod kwamen zijn de volgende;
- Enkel & Voet (4x)
- Complicaties (2x)
- Pols & Hand (3x)
- Kwaliteit
- CWK (2x)
- Antistolling
- Elleboog (2x)
- Osteoporose
- Schouder JIA (2x)
- Heup Artrose
- M. Bechterev
- Rondje van het huis
- etc
Tot 2006 werden 249 voordrachten gehouden waarvan 188 thematisch. 151 Sprekers kwamen aan het woord waarvan 44 gastsprekers, waaronder 10 buitenlandse gasten.
Van de 151 sprekers waren er 133 chirurg, 70 reumatoloog, 12 revalidatie arts en 33 anderen.
Alles is na te lezen in de prachtige serie van boekjes waarin alle voordrachten en delen van discussies zijn te vinden. Redacteuren waren achtereenvolgens Karel Hamelynck, Renée van Soesbergen, Rob Nelissen, Irene van der Horst- Bruinsma, Anton Burgers en Huub van der Heide.
Inmiddels is het vierde lustrum gevierd. De heelkundige opties zijn over de afgelopen 15 jaar veranderd. De medicamenteuze therapieën voor chronische gewrichtsonstekingen zijn aanzienlijk veranderd. Mogelijk zullen de medicamenten heelkundige ingrepen minder vaak nodig maken of in elk geval naar een later stadium in het beloop van de ziekte verschuiven. Hoe het ook zij; de voortdurende discussie over de heelkundige behandeling van reumatoïde artritis dient voortgezet te worden. De NERASS is daarvoor het zeer goede platvorm gebleken.
